30 sept 2012

Cuenta alguna historia

Nadie puede prometer que los cuentos vayan a darnos más o verdades o certezas. Tal vez los viejos mitos se las proporcionaban a los griegos de Homero o a los pueblos indígenas de América, como si fuesen, por ejemplo, una especie de mapas del mundo. Pero aunque aquella época ya no es la nuestra, seguimos siendo criaturas que cuentan historias. Porque en ellas hemos encontrado un remedio para superar nuestra soledad, una buena manera para crear un sentimiento de integración comunitaria.

Por eso, si la vida nos ha confiado muchos cuentos, algunos piensan que deberíamos contárselos, de nuevo, a todos los que no pueden leer la enciclopedia de la vida. De ese modo, el tiempo y la memoria se renovarían continuamente. Y así se evitará la confirmación de lo que alguien dijo hace tiempo: aquellos que no recuerden su historia, estarán condenados a repetirla…

Había en la antigua ciudad de Bagdad un loco que no decía y no escuchaba nada. Un día le preguntaron:

-Pobre loco, ¿por qué no pronuncias nunca ni una palabra?
-¿A quién queréis que me dirija? –respondió-. No veo aquí a nadie que pueda darme una respuesta.

24 sept 2012

Os contos son mapas do mundo

Os contos son mapas do mundo que facilitan as nosas viaxes ao redor dos libros e as historias. E resulta sabido que aquel que le, ao mesmo tempo que amplía o seu coñecemento, multiplica as súas horas.

No mundo dos contos populares o realmente importante é a viaxe mesma, a viaxe literaria na oralidade ou na lectura. Por iso, na escola serven para ampliar a vida, a nosa vida.

Unha posible tipoloxía dos contos como guías de viaxe sería a seguinte:

  • A viaxe marabillosa, asombrosa, extraordinaria ou prodixiosa.
  • A viaxe da vida, a travesía épica.
  • A viaxe de descubrimento, de exploración.
  • A viaxe redentora ou de salvación.
  • A viaxe alegórica e simbólica.
  • A viaxe de formación ou de peregrinación; tamén excepcional ou exótica.

21 sept 2012

El principio de todo

Hace algún tiempo, cuando estaba en otro lugar, fui capaz de escribir un libro que marcó mis trabajos posteriores:

"Ocurrió hace miles de años. Sentados de noche alrededor del fuego de una hoguera, mientras nuestros antepasados nómadas se alimentaban con la carne de los animales cazados, comían frutos silvestres o reparaban sus armas y herramientas, comenzaron a surgir los primeros relatos que manifestaba la memoria de la vida. Lentamente, con el paso de los siglos, aquellas historias orales de realidad y enigmas fueron entrelazándose hasta formar un inmenso tapiz de mitos y leyendas, pero sobre todo de cuentos.

A partir de esa época, que algunos llamaron la infancia de la humanidad, el cuento empezó a transformarse en algo muy parecido a un archivo de datos y de testimonios, que servía para ordenar las informaciones más relevantes y necesarias de cada pueblo. Era como un ADN cultural. Una información inconsciente y hereditaria para adaptarse a un mundo que en todo momento resultaba impredecible. Nació de esta forma el primer escenario del lenguaje: la palabra oral y emigrante, que se difundía por la superficie de la tierra ayudada por el desplazamiento de las comunidades humanas primitivas…"

Poco a poco, aquellas ideas se fueron adaptando a los nuevos tiempos, a las nuevas técnicas. Gracias a Ginés Ciudad-Real, la capacidad motivadora del cuento quedó reflejada en un post de Educa con TIC: 7 ideas digitales para la escritura creativa. Sobre todo, por el gran número de tuiteos que recibió en su momento.

En otra entrada que se publicó aquí, agradecí el trabajo que Ginés nos mostrara en su blog de orientación. Pero ha sido capaz de superarse con otro post dedicado a la invención de historias y a la imaginación. Se titula Nuevo generador de cuentos versión 2.0 Más de 1001 cuentos para trabajar la escritura creativa. No me resulta difícil recomendaros su lectura, al contrario. Así, y estoy seguro de ello, se seguirá difundiendo aquella palabra oral del principio de todo. Aunque ahora esa difusión adquiera nuevas formas.

10 sept 2012

Talvez non poderei aguantar

Eu non sei se poderei aguantar a volta a clase. Non sei se serei capaz de manterme firme neses primeiros días nos que centos de miradas converxen en ti para medir a túa forza, o teu carácter, o teu medo, a túa compaixón. Non sei se poderei soportar o cálido reencontro con alumnos de cursos anteriores e o seu cruzamento de miradas cómplices. Non poderei sobrepoñerme á emoción de ver centos de nenos e nenas convertidos en pequenos adultos en virtude de apenas tres centímetros de crecemento estival. Non creo que resista a ilusión de poñerlle por fin cara a un público para o que levo meses imaxinando actividades e proxectos. Non me sosterán as pernas cando se calme o balbordo e a miña voz empece a debullar ese inventario de pequenos desexos que espero deles. Non poderei afrontar as súas voces titubeantes preguntando polo tamaño da libreta ou polos sitios nos que se poden sentar. Non me vexo en condicións de medirme con eses galiños que tratan de captar desde o primeiro día a atención das nenas cos seus xestos de matón. Non poderei manter a mirada cando os adultos se compadezan de min mentres envexan en segredo un traballo que te mantén sempre rodeado de mentes novas.

Creo que este curso non poderei aguantar as moitas alegrías que leva consigo ser docente, todo ese cúmulo de experiencias profesionais polas que tanto loitei e todos eses detalles que só coñecen os que viven a vertixe das aulas. Non poderei facelo porque o meu traballo nunca foi aguantar, resistir, soportar, afrontar... non. O meu traballo sempre foi ensinar, aprender e vivir. Aqueles verbos tan bélicos e outros máis feos quedan reservados para os políticos e para os seus incompetentes brazos executores, aos que, entre tanta dilapidación, polo menos lles está vedado o luxo de sentir cravada neles a mirada agradecida dun neno.

As illas Sisargas ao fondo, no mar de fóra...

A versión orixinal do texto, de Toni Solano, foi publicada no seu blog Re(paso) de lengua.

Related Posts with Thumbnails